Tek ugušenjem Batonovog ustanka, 9. godine, Rim uspostavlja potpunu vlast nad teritorijem današnje Bosne i Hercegovine. Da bi spriječili bilo kakav novi ustanak, prva mjera koju Rimljani sprovode je regrutacija vojnosposobnog dijela stanovništva, na način da sve ilirske mladiće obavezuju na dugogodišnje služenje vojnog roka koji je znao trajati i do 40 godina. Rimljani formiraju posebne vojne jedinice (auxiliae) koje su nosile nazive po plemenima: “Jedinica Desitijata”, “Jedinica Dalmata”, “Jedinica Mezeja” i sl. Iliri su služili i rimsku foltu. U slučaju da prežive vojnu službu od 40 godina, što je bika rijetkost, odlazili bi u zasluženu vojnu mirovinu, sa penzijom dovoljnom za lagodan ostatak života. Obično bi se vraćali u svoje rodne krajeve, gdje bi bili poštovani do kraja svog života.
Rimljani su odmah pri zauzimanju bosanskohercegovačkih prostora pristupili izgradnji velikog broja garnizona čiji je zadatak bio da očuvaju mir i spriječe bilo kakvu pobunu. Bili su streteški raspoređeni širom današnje BiH tako da su brzo i efikasno mogli djelovati. Osim nadgledanja domorodačkog stanovništva, vojska iz garnizona je imala i zadatak da čuva provincijske granične prijelaze, da vrši kontrolu rada rudnika te da pazi na robove koji su stizali iz svih dijelova Carstva sa ciljem boljeg privrednog razvoja Rima.
Na osnovu pronađenih rimskih natpisa možemo zaključiti da je prostor današnje BiH bio rasprostranjen brojnim domicilnim vojnim jedinicama iz Francuske, Španije, Engleske, Belgije, Njemačke i dr. Nazive su nosile po zemljama svog porjekla, pa tako zatičemo Alpsku jedinicu (cohors Alpinorum), Špansku jedinicu (cohors Hispanorum), Belgijsku jedinicu (cohors Belgarum) itd.
Mnogi njezini pripadnici su i nakon penzionisanja ostali živjeti na tlu današnje BiH. O tome govore pronađeni brojni nadgrobni spomenici sa natpisima, na kojima se navode imena i prezimena, nazivi jedinica u kojoj su služili, te datum smrti i ko podiže spomenik. Najveći rimski logor pronađen na našim prostorima je u Humcu kod Ljubuškog, u Banja Luci, Makljenovcu kod Doboja, Velikoj Kladuši i Lutvinom Hanu na Drini kod Srebrenice. Petstogodišnje rimsko prisustvo na našim prostorima imalo je dalekosežne političke i kulturne posljedice na našu zemlju, u smislu da se ono odrazilo na vojnu tradiciju ovdašnjeg stanovništva.
Rimska imperija je neprestano vodila ratove u kojima su učestvovale brojne generacije bosanskih Ilira. Takva ratnička tradicija imati će veliki značaj za bosanskohercegovačke strosjedioce u događajima koji su uslijedili nakon propasti Rimskog carstva. Zahvaljujući borbenoj spremi i ratnom iskustvu, bosanski Iliri će pružiti značajan otpor slavenskoj invaziji, tako da će Bosna u srednji viijek ući sa brojim starosjedilačkim ilirskim stanovništvom koje će baštiniti antičku tradiciju još dugo vremena.
