Odredbama Carigradskog ugovora između Srbije i Osmanskog carstva od 14. marta 1914. godine, predviđalo se, između ostalog, i nemogućnost regrutacije muslimanskog stanovništva u srpsku vojsku. Ulazak Osmanskog carstva u rat protiv Rusije, a samim time na stranu protivnika Antante, Srbija je prišla mobilizaciji novih boraca – muslimana iz “novopripojenih krajeva” (prostor Sandžaka). Razlog regrutacije je bila očajna potreba za novim trupama, pogotovo nakon što je u ljeto 1914. godine, nakon Sarajevskog atentata, bio sve izgledniji rat Srbije i Austrougarske. Takav proces zapao je u određene poteškoće iz razloga što su se prema Ustavu Kraljevine Srbije iz 1903. godine stanovnici “novih krajeva” smatrali građanima drugog reda.
U novim oblastima najprije su se regrutovali podanici pravoslavaci, a proces je otpočeo već u aprilu 1914. godine, kada je formiran “Vardarski puk”. Tada još uvijek nije bilo potrebe za regrutacijom Bošnjaka jer “je rat bio daleko”. Prijedlog za regrutaciju “novih oblasti” došao je od komandanta tog dijela, generala Damjana Popovića, a prijedlog su prihvatili načelnik srpske Vrhovne komande vojvoda Radomir Putnik, vlada i kralj. U svom elaboratu Popović je naveo da “Kraljevina Srbija popunu za vojsku teško može naći na drugom mjestu”. Ministarski savjet Kraljevine Srbije, na preporuku komande 25. decembra 1914. godine donosi odluku da se tri godišta muslimana sa “novih teritorija”, odnosno mladići rođeni od 1892. do 1894. godine, pozovu u vojsku a krajnji rok odaziva je bio 18. januar 1915. godine. Računalo se da će se na poziv odazvati oko 5 900 regruta. Na taj način Popović je smatrao da će se Bošnjaci sudbinom vezati za Srbiju i da će se pomiriti sa tim da se Turska nikada više neće vratiti na ove prostore. Odziv je bio visok jedino u Ibarskoj divizijskoj oblasti, koji je zahvatao prostor Sandžaka. Širom “Novih oblasti” zabilježeni su brojni problemi poput odbijanja polaganja zakletve. Krajem 1914. godine na vojnu vježbu pozvani su i mladići rođeni između 1884. i 1891. godine, s tim što su obuku imali unutar granica “Nove oblasti”, kako bi bili blizu svojih kuća.
Negodovanja Bošnjaka pristupu u srpsku vojsku dobila su novu dimenziju kada je srpska vojska početkom 1915. godine zaplijenila proglas “Udruženja islama” iz mjeseca februara, u kojem je stajalo “da su muslimani dužni ubijati svoje oficire, uništavati vojnu opremu, te na svaki način podrivati srpske ratne napore”. Slanje muslimana u rat protiv Austrougarske viđeno je kao “haram” jer se ona nalazi na strani “halifata” odnosno Osmanskog carstva. Bez obzira na sve Bošnjaci su stizali u svoje regrutne centre. Tako već u maju 1915. godine komandant Kombinovanog odreda Dušan Tufegdžić prima 3 042 Bošnjaka iz “novih krajeva” ali odmah predlaže da se njih 705 pošalje na obuku i odmor u Aleksinac. Razlog tome je bila fizička nedisciplina i neobučenost.
Tufegdžić je predložio svojim pretpostavljenim plan nazvan “Projekat o bataljonu muhamedanaca upućenih u ovaj Odred”. Prema tom prijedlogu trebalo je stvoriti posebne bošnjačke bataljone – ukupno četiri. Dva su ostala kao dio X Kadrovskog puka u Beogradu, jedan je poslan izvan Beograda u XIX Kadrovski puk, a preostali u Drinsku diviziju, odnosno u njezin XII puk. Ipak, zbog slabe obučenosti i fizičke iznurenosti u Beogradu je trebao ostati samo jedan bataljon. Ta jedinica je nosila naziv “Četvrti bataljon Desetog kadrovskog puka”. Kako je i preostali broj vojnika imao nedostatke (nedovoljna obučenost rukovanjem naoružanjem i taktičkim radnjama) dio Bošnjaka je upućen na “radnje u pozadini” (kopanje rovova, čuvanje konja, osiguranje vode i hrane i sl.). U konačnici pored IV bataljona koji je sa sigurnošću bio popunjen Bošnjacima iz Sandžaka, postoje pretpostavke da je i III bataljon bio većim dijelom popunjen Bošnjacima. Oba bataljona bili su dio rezerve srpske vojske, ali ih je komandant odbrane Beograda general Mihailo Živković morao upotrijebiti prilikom presudne bitke za grad 7. oktobra 1915. godine.
Nakon što je slomila tri srpske ofanzive i teško porazila austrougarske trupe na Ceru i Kolubari, poslije deset mjeseci mirovanja, srpska vojska se našla na udaru združenih snaga Austrougarske monarhije i Njemačke. Od 5. do 9. oktobra vođene su teške borbe za urbanu jezgru grada Beograda, a na periferiji do 17. oktobra. U ovim borbama X Kadrovski puk izgubit će 3/4 boraca. U odbrani Beograda učestvovalo je i oko 1 500 Bošnjaka, što je bilo približno 15% ukupnog broja branilaca grada. Učesnik borbi za Beograd, Bogosav Vojnović – Pelikan, je 1931. godine pisao i o borbi Bošnjaka za Beograd: “(…) Novi naši regruti muslimani iz Sandžaka, pod smišljenom komandom pukovnika Tufegdžića… pokazali su se dostojnim srpskog oružja, a njihova barikada kod Uprave fondova ispred Pozorišta, pod komandom njihovog desetara kaplara Šemse Midovića iz Sjenice, najduže se (je) opirala Austrijancima koji su nadirali od Dorćola i nisu mogli odneti barikade dok Nemci ne izbiše kod Londona.”
Napad austrougarsko – njemačkih snaga na Beograd otpočeo je 5. oktobra a tokom cijelog tog dana na Beograd je palo oko 30 000 artiljerijskih projektila. Već 7. oktobra Austrougari i Nijemci prelaze Dunav čime počinje bitka za gradsku jezgru. III bataljon, koji je bio stacioniran na Torlaku, istog dana kada je neprijatelj prešao Dunav biva upućen na najkritičniji položaj: Dunavski kej i to na pravcu strugare Prometne banke, što je centralni dio Dunavskog keja, pokušavajući uspostaviti kontrolu nad obalom Dunava. IV bataljon poslan je iz Rakovice istog dana na ispomoć na Adu Ciganliju i Dunavski kej u pravcu Čukraice. Oba bataljona se uz velike gubitke probijaju prema ciljanim pozicijama. III bataljon se kasnije udružuje sa tri voda II bataljona, kojim je komandovao major Dragutin Gavrilović – poznat po znamenitom govoru koji i danas ima simboličnu ulogu u srpskoj historiografiji. Njima su se pridzužili brojni drugi odredi te žandarmerija. U očajničkom pokušaju ginu brojni Bošnjaci, a među njima i komandant Petar Pavlović, dok je teško ranjen i major Gavrilović. Posebno je ostalo zapamćeno herojstvo Bošnjaka koji su pružili konačni otpor prije pada grada, a koje spominje Vojnović. Naime, dio Bošnjaka iz III bataljona, pod komandom Šemse Midovića iz Sjenice goloruki postavljaju barikade 9. oktobra u centru Beograda, između Narodnog pozorišta i Narodnog muzeja. Svi hrabro ginu, a neprijatelj preko njihovih leševa nastavlja napredovanje.
Pored ove hrabrosti za Bošnjake se veže i kolebanje i predaja u završnom dijelu bitke. Na osnovu dnevnika Komandanta odbrane generala Živkovića zapisano je da su se Bošnjaci 8. oktobra 1915. godine našli među stotinama zarobljenjih srpskih vojnika na Adi Ciganliji i Dunavskom keju. Ostali dijelovi III i IV bataljona povlačili su se prema Topčideru. Vojnović navodi da su pripadnici IV bataljona pokazali veliku hrabrost prilikom uspješnog odbijanja njemačkog desanta na Adu Ciganliju 7. oktobra, pri čemu su vođene borbe prsa u prsa: “Oni pak delovi koji su uspeli da se prebace na Adu bili su prosto uništeni našom posadom jednim bataljonom 7. puka drugog poziva i bataljonom 10. kadrovskog puka (muslimana).”
Pukovnik Radojević sa divljenjem opisuje junaštvo Bošnjaka Ševketa Halilovića, rodom iz Sjenice, koji je bio komandir borbenog motornog čamca “Pobjeda” i koji je sa plovilom pružio najžešći otpor Nijemcima, gledajući cjelokupnu riječnu srpsku flotu na Dunavu, sve do svoje smrti. Neprestano je iz mitraljeza pucao s ratnog čamca na neprijatelja i, uprkos velikoj opasnosti, snabdijevao hranom i ratnim materijalnom srpske posade na Maloj Adi i Adi Zanogi. Kada mu je hicima oštećeno plovilo, on je uzeo mitraljez u ruke, izašao iz čamca, i pucajući jurišao na njemačke položaje. Zaustavio ga je tek rafal iz neprijateljskog mitraljeza. Njegovi saborci, riskirajući vlastite živote, iznijeli su ga teško ranjenog i ukrcali na voz koji je išao prema Mladenovcu, ali, nažalost, Šefket je podlegao u vozu.
Od oko 1 500 Bošnjaka koji su učestvovali u odbrani Beograda poginulo ih je više od hiljadu. Ipak, danas ne postoji spomenik ili bilo koje drugo obilježje koje evocira uspomene na učešće Bošnjaka u odbrani glavnog grada Srbije tokom Prvog svjetskog rata. Padom Beograda i povlačenjem srpske vojske prema Albaniji i daljne njihovo prebacivanje na Solunski front, u tom egzodusu su se našli i Bošnjaci, pripadnici srpske vojske, koji su svoje učešće uzeli i na Solunskom frontu ali i u oslobodilačkim akcijama srpske vojske krajem rata.
