Prvi antički pisac koji je spomenuo ilirsko pleme Breuke bio je Strabon (64. p.n.e – 20. n.e) u svojoj “Geografiji” prilikom nabrajanja “panonskih naroda”, kako ih je nazivao. Sasvim je sigurno da se termin Breuci našao u izvještajima rimskog vojskovođe Oktavijana iz perioda Batonovog ustanka, vođenog od 6. do 9. godine protiv Ilira. Poznato je da su plemena koja su bila predvodinici ustanka živjela u dolini rijeke Save, u prvom redu Breuci i Amantini. Breuci su naseljavali prostor antičke Donje Panonije, južno od plemena Amanita a sjeverno od plemena Dezitijata. Ušće rijeke Bosne i okolno područje bila su zapadna granica Breuka i na istok se teritorij prostirao sve do Sirmijuma (Sremska Mitrovica). Sjeverna granica predstavljala je prostor oko rijeke Vuke u Slavoniji. Prema tome Breuci su naseljavali prostor južno i sjeverno od rijeke Save, odnosno ono što je važno za antičku historiju Bosne i Hercegovine, naseljavali su prostor sjeveroistočne Bosne.
Etnogeneza i najranija historija Breuka nam je potpuna nepoznanica. Pretpostavka je da su se Breuci razvili iz panonskog etničkog suptrata kasnog bronzanog i željeznog doba, uz određene primjese kulture Ilira koji su naseljavali južne prostore današnje BiH. Može se pretpostaviti i da su tokom III i II stoljeća p.n.e nalazili pod političkom vlašću keltskog plemena Skordiska, da bi se slabljenjem političke moći Skordiska, zbog iscrpljujućih borbi sa Rimljanima, afirmirali u panonsku zajednicu. Breuci se tako pojavljuju kao nosioc ilirskog otpora Rimljanima, što se jasno pokazalo u toku ratova vođenih od 12. do 11. godine p.n.e i ustanka od 6. do 8. godine.
Izbijanje rimskih legija na obale Dunava praćen je pokoravanjem Breuka. U periodu od 12. do 11. godine p.n.e rimski vojskovođa Tiberije pokorava “panonske narode na koje nikada prije nije napala rimska vojska”. Pokoravanje je praćeno pustošenjem njihove zemlje i nanošenjem “mnogo nepravdi stanovništvu”, kako navodi pisac Dion Kasije. Većina vojno – sposobnih muškaraca je tada prodana u ropstvo, naročito među Breucima koji su bili glavni nosioci otpora rimskoj vojsci. Ipak, ovakve represivne mjere nisu slomile Breuke pa je u narednom periodu stasala nova generacija ilirskih ratnika izrazite mržnje prema Rimljanima i spremna za veliku pobunu protiv njihove vlasti. Breuci se bez sumnje mogu ubrojati među ključne nosioce tog ustanka i pleme koje je u prve dvije godine podnijelo najveći i najvažniji teren pobune. Ustanak od 6. do 9. godine predstavlja antički događaj koji je Breuke uveo na velika vrata važnog segmenta antičke historije današnje BiH. Tome su prethodile sporadične akcije protiv Dačana. Godine 6. Oktavijan je povjerio Tiberiju vođenje kampanje protiv Marobada, najjače germanske grupe sjeverno od Dunava. Svojoj vojsci želio je prisilno priključiti Ilire, što je bio povod njihovog ustanka. Pobunili su se Breuci i Dezitijati pod vodstvom svojih vođa, a obojica su nosila tipično ilirsko ime – Baton, dok je treća ključna ličnost ustanka Pinnes također pripadao Breucima.
Prva ozbiljnija akcija Breuka u toku ustanka bila je usmjerana na grad Sirmijum kojeg u konačnici nisu uspjeli zauzeti. Rimska vojska je energično reagovala, tako da se iz pohoda protiv Germana vratio Tiberije i pokrenuo akcije. Tako je započeo veliki ustanak koji je rimskoj državi nanio najveće i najteže probleme još od rata protiv Kartage, kako prenosi rimski pisac Svetonije. Nakon što je Valerije Mesala pobijedio Batona Dezitijatskog ovaj je ubrzano poslao svoje čete kao ispomoć rimskoj posadi u Sirmiju i protjerao Breuke u brda sjeverno od grada tj. Frušku goru, nakon što im je nanio poraz na rijeci Dravi. Koliko su Iliri bili vojno organizovani svjedoči podatak da su istovremeno napali i Salonu. Prema Veleju Peterkulu, ovakav slijed događaja nagnao je Rimljane da izvrše najveću koncentraciju vojske još od kartaških ratova. Ukupan broj vojnika, legionara, konjanika i pomoćnih četa iznosio je čak 320 000. Poslije progona Breuka na Frušku goru ne posjedujemo jasne podatke o dešavanjima. Poznato je da se Batonu Breučkom pridružio i Baton Dezitijatski koji je uslijed poraza podigao opsadu Salone i uputio se prema Sirmijumu. Dvojica vojskovođa su zajedno izvršili zaposjedanje Fruške gore, vjerovatno s ciljem ponovnog ugrožavanja Sirmijuma. Međutim, doživjeli su poraz od rimskih saveznika Tračana. Vojskovođa Cecina Sever se morao povući u Meziju uslijed napada Dačana i Sarmata, dok se Tiberije povukao prema sjeverozapadu. Naredne 7. godine spominje se tek napredovanje Cecine Severa i Plaucija Silvana. Nakon što je vojskovođa Germanik porazio ilirsko pleme Mezeje u zapadnoj Bosni i opustošio njihovi zemlju, pobunjenici su gerliskom taktikom napadali Rimljane cijelim prostorom do današnje istočne Slavonije. Ustanici su, predvođeni dvojicom Batona, napali ulogorene Rimljane i postigli značajne početne uspjehe, nanijevši Rimljanima teške gubitke. Ipak, daleko veća obučenost rimske vojske je bila presudna uloga pa je rimska vojska spašena veće katastrofe. Poslije eliminacije ovakvih prijetnji, Tiberije je uz znatna pojačanja povukao ljudstvo u brdski lanac između rijeka Save i Drave. Iz tog pojasa napadao je breučku zemlju i spaljivao je, iščekujući slom ustanka u kojem se počela javljati nesloga. Poslije poraza u Bici na rijeci Bathinus (Bosni), došlo je do pregovora sa nekim panonskim vođama, te su 3. avgusta 8. godine Breuci bili prisiljeni potpisati kapitulaciju, uslijed velike gladi i bolesti, kod rijeke Bosne. Njihov vođa Baton Breučki je nagrađen kraljevskom titulom, a Breuci su stavljeni pod zaštitu Rimljana. Baton Breučki, koji se vjerovatno ponio kao izdajnik, Rimljanima je predao i Pinnesa. Ipak, njegovo kraljevstvo nije dugo potrajalo jer ga je napao Baton Dezitijatski i porazio. Baton Dezitijatski ga je ubio, sam stao na čelo ustanka te nagnao Breuke na novi ustanak koji je ipak skršen već nakon prve nove rimske intervencije. Od tog vremena počinje prevlast ilirskog plemena Dezitijata, koji postaju nosioci ustanka. Rimljanima je pak ovakav slijed događaja značio da se konačno mogu okreuti jugu i slamanju otpora u tom dijelu provincije. Međutim, već naredne godine ustanak je doživio potpuni slom.
Nakon gušenja ustanka uslijedila je žestoka rimska represija. Čitave zajednice su bile pobijene i raseljene, te prodane u ropstvo. Najveći broj preživjelih muškaraca regrutovan je i raspoređen u pomoćne rimske čete – augzilije i poslan u udaljene krajeve, daleko od svojih domova. Jedinstven je slučaj da je formirano osam kohorta Breuka. Ukoliko su kohorte bile u punom sastavu onda znači da je oko 5 000 Breuka na silu iseljeno iz svoje zemlje. Svetonije navodi da je regrutacija najviše pogodila upravo Breuke, što je i logično jer su bili nositelji ustanka i najveća ilirska zajednica na sjeveroistočnom prostoru današnje Bosne. Breučke kohorte rimske vojske poslane su u borbu na prostor današnje Slovenije, Mađarske, Rumunije, Austrije, Njemačke pa čak i Velike Britanije i Bliskog istoka. Rimljani, očito svjesni vojnih mogućnosti Breuka, regrutovali su ih i u konjaništvo i mornaricu. Oni kojoi bi se vratili kući živi dobijali su od rimske države velike povlastice. Mnogi od njih su se vraćali u svoj zavičaj, poput centuriona mizenske flote Likaja, čija je diploma izdata od strane cara Vespanzijana 71. godine, kojom mu se dodjeljuje rimsko građanstvo. Procesom romanizacije i ediktom cara Karakale 212. godine, kojim je svim slobodnim stanovnicima carstva dodijeljeno rimsko građanstvo, i Breuci su se utopili u rimsko provincijsko stanovništvo.
