Prva filmska projekcija u Bosni i Hercegovini održana je 1897. godine u drvenoj zgradi na Cirkuskom trgu (današnjem parku nasuprot Skenderije). Putujuća kina, kako su ih tada nazivali, izvodila su filmske projekcije u improvizovanim prostorijama koje su predstavljale tzv. “bioskopske dvorane”.
Italijan Đovani Fabris 1907. godine otvara prvo stalno kino u Sarajevu pod nazivom “Edison Amerikan Bioskop”, koje će postati svojevrsna atrakcija tadašnjeg stanovništva, pogotovo bošnjačkog koje ranije nije imalo praksu posjećivati ovakve vrste kulturnih prezentacija u skupova. Nažalost, dvorana je izgorjela u požaru 1911. godine, uključujući sve sačuvane filmove i postojeću kinoaparaturu, a uzrok ove nesreće bila je zapaljiva filmska traka. Albert Mec i njegova sestra Paulina Valić 21. septembra 1912. godine otvaraju novu zgradu kina pod nazivom “Apolo kinoteatar”, prvu moderno opremljenu kinodvoranu sa 600 udobnih sjedala i tada jednu od najmodernijih u Evropi. Poslije otvaranja ovog kina došlo je i do otvaranja niza drugih širom BiH: Mostaru, Banja Luci i Tuzli.
Prvi igrani film na području BiH snimljen je u Mostaru 1916. godine. Bio je baziran na tekstu mađarske melodrame “Szulamit”, u čijem je središtu mitska priča o ljubavi između djevojke Szulamit i ratnika Abšalom. Režiju je potpisao tada poznati njemački režiser mađarskog porijekla Eugen Iles. “Na nijemom filmu koju je objavljen, a koji je, zbog vremešnosti, jako loše kvalitete, smanjuju se kadrovi zanimljive srednjovjekovne historije na prizorištima Mostara iz tog vremena. Posebno je prepoznatljiv kadar u kojem glavna junakinja vodi dijalog sa drugim likovima, a gdje je autor za pozadinu izabrao pejzaž sa Starim mostom. Tu je još nekoliko prepoznatljivih sekvencija, poput starog muslimanskog groblja, te zidića sa kojeg se vide kule i kuće na desnoj obali Neretve. U nekim kadrovima glavni likovi silaze i do obale Neretve, a dio radnje odvija se i pored bunara, također negdje u blizini obala Neretve. U pozadini ovog nijemog filma kao zvučni zapis koristi se klavirska skladba koja svojom dinamičnošću prati dramatičnost događaja na filmskom platnu. Dijalozi i radnja objašnjeni su velikim titlovima na crnoj pozadini. Film traje ukupno 44 minute, a u njemu glume Bela Batori, Kertesz Desider, Alice Sera, Maria Szepes i Ica von Lenkeffy.”
Svojevrsnu euforiju među stanovništvom izazvalo je snimanje i prikazivanje domaćeg filma “Polazak debelih gospođa iz Sarajeva”. Kuriozitet filma su predstavljali prepoznatljivi prizori iz običajnih segmenta života i aktuelnih društvenih dešavanja, zbog čega su takvi kadrovi bili intriga za gledaoce kao teme o kojima se javno govorilo i raspravljalo u “čaršijskim razgovorima” nakon gledanja. “Prva snimanja na prostoru BiH počela su već oko 1902. godine, a 1906. godine domaće novine su najavljivale ‘senzaciju’: prikazivanje domaćeg filma ‘Polazak debelih gospođa iz Sarajeva’ što je vjerovatno prvi bosanskohercegovački film. Bosnu su pohodili i snimatelji tada vodećeg evropskog producenta Pathe pa je 1910. snimljen film, koji je sačuvan, o posjeti Cara Franje Josipa Sarajevu, a u arhivi britanskih, njemačkih, austrijskih i italijanskih kinoteka nalaze se snime folklornih običaja i prirodnih ljepota BiH nastale u prvom desetljeću dvadesetog vijeka. Antun Valić, sin spomenute Pauline, snimio je 1913. film o osnivanju hrvatskog kulturnog društva Napredak i o ustoličenju reis – ul – uleme u Begovoj džamiji u Sarajevu. Valić je snimio i događaje u vrijeme sarajevskog atentata 28. juna 1914.” Film je prikazan u Sarajevu u Društvenom domu 24. avgusta 1906. godine.
Zanimanje za stvaranje filmske umjetnosti na prostoru BiH nije imalo većeg intenziteta u periodu između dva svjetska rata. Oni rijetki momenti usmjereni su u snimanje uglavnom kraćih dokumentarnih uredaka i filmskih žurnala snimljenih u komercijalne svrhe, ili se odnosilo na snimanje ratnih poprišta i posljedica ratnih razaranja. “Između dva svjetska rata, osobito u Mostaru i Sarajevu, snimljeno je bezbroj stranih filmova sa historijskim temama, gdje je bosanski ambijent često služio kao surogat za Orijent. Kuriozitet je da je u Zagrebu 1920. osnovano filmsko poduzeće Bosna koje je sklopilo trideset koprodukcija poslova sa inozemnim partnerima, među kojima i sa slavnom holivudskom kompanijom Fox.”
Pokušaj snimanja “prvog” filma u BiH pod nazivom “Rudari” 1949. godine u režiji Ljubomira Crnoboria, a po scenariju Meše Selimovića, nije uspio, ali se već 1950/51. godine pojavljuje prvi cjelovečernji igrani film u BiH pod nazivom “Major Bauk”, za koji je scenario napisao Branko Ćopić, a režirao ga Nikola Popović. Novela Isaka Samokovlije tema je po kojoj će Slavko Vorkapić, u produkciji Bosna filma, 1954. godine snimiti još jedan od prvijenaca u filmskoj historiji BiH, film “Hanka”. Scenario su pisali sam Samokovlija i Vorkapić, a u javnosti je prikazan 1. januara 1955. godine. Sljedeće godine prikazan je na Filmskom festivalu u Kanu, kada je nominovan za nagradu “Zlatna palma”.
