Prvi diplomirani ljekari na prostoru Bosne i Hercegovine su bili franjevci, odnosno svršenici italijanskih univerziteta: fra Petar Bustrović (1708), fra Franjo Gracić (1720), fra Tadija Lagarević (1761 – 1840), fra Nikola Ilić (1767 – 1844), fra Mato Nikolić (1784 – 1844), fra Tomo Dafinić, fra Marešević i fra Sučić. U Italiji, u Padovi, diplomirao je i 1850. godine i sarajevski Jevrej Isak Salom, vojni ljekar i član Upravnog vijeća u Sarajevu. Od druge polovine XIX stoljeća i među pravoslavcima u BiH postaje jako popularan doktorski poziv. Među tom generacijom najpoznatiji su: Todor Mišić iz Sarajeva koji je medicinu završio u Petrogradu, Luka Ivanišević iz Mostara a diplomirao u Parizu, Petar Miljanić iz Nevesinja sa diplomom koju je stekao u Moskvi. Kao ljekari, a još uvijek studenti medicine, u vrijeme ratova koji su vođeni protiv Srbije, učestvovali su Ivanišević, Miljanić i Filipović, dok je Mišić učestvovao protiv Crne Gore. Poslije okončanja studija Ivanišević je ostao u Francuskoj, Milanković u Rusiji, dok su Babić, Mišić i Filipović nastavili raditi u Srbiji, a Miljanćić u Crnoj Gori. Muslimani su medicinu završavali uglavnom u Istanbulu, a najpoznatiji su Sarajlije Zafir Skender i Mehmed Šerbo. Skender je ubrzo nakon završenih studija umro, a Šerbo je počeo raditi u Tuzli kao općinski ljekar do kraja 1918. goine.
U nedostatku diplomiranih doktora, ljekarskim poslovima su se u BiH bavili mnogobrojni berberi i samouci, “vješte žene”, Jevreji i sveštenici. Prvi berberin se spominje 1463. godine, a ostalo je zapisano da je u XVI stoljeću neki samouki Rom Smoljan iz Visokog obavio operacije kamena u mokraćnom mjehuru. Isto tako u XVIII stloljeću je neki Neško iz Epira odradio istu operaciju. Operacijama vađenja kamena bavili su se još Jozo Brzica iz Bugojna, neki Nikodim, Ivan Radić, Avdija Hećimović i Bećiraga Ćelobić, a skidanjem beone (katarakte) zanimao se izvjesni Čančarević iz Sarajeva. Liječenjem unutrašnjih bolesti bavili su se u drugoj polovini XVIII stoljeća u Sarajevu: Mehmed ef. Muzaferija i hadži Alija Beg, a u XIX stoljeću: sarajevski paroh fra Filip Bošnjaković i fra Grgur Martić, zatim Jevreji: Jozef Haim Salom, Samuel Sumbul, apotekar Jakov Sumbul i Avram Atijas, a u Tuzli učitelj hadži Lazar Jovanović, koji je bio “pašin hećimbaša”. Pojedini pravoslavni sveštenici su u nekim mjestima kalemili boginje (variolizovali) već početkom XIX stoljeća, pa i poslije dolaska austrougarske uprave 1878. godine, a apotekar ef. Mahmud Nail vršio je u Sarajevu šezdesetih godina XIX stoljeća urezivanje ospica.
U konačnici, u nedostatku ljekara ljudi su se u nevoljama pomagali i ljekarušama (zbirke pisanih recepata za lijekove od strane neustručnih ljudi). Ipak, sa dolaskom Osmanlija na naše prostore počinju se otvarati i prve apoteke. Magistar Matej, ljekar namjesnika Junuz age, donio je 1515. godine u Sarajevu dva sanduka lijekova iz Mletačke republike, dok je lični ljekar namjesnika Mustafa paše Juriševića kupovao lijekove u Dubrovniku. U Sarajevu se 1543. godine spominje apoteka Dubrovčanina Jakova Petrova i Petra Vodopića, a 1565. godine i prodavnica ljekovitog bilja. Dubrovčani su 1606. godine poslali lijekove bosanskom beglerbegu, a Mula Mustafa Bašeskija je 1752. godine zabilježio kako su ukinute sve sarajevske apoteke. Veliki broj apotekara je ostao zapisan u periodu XIX stoljeća a to su: Đođre Đorđević, apotekar Juda, Isak Salom, koji je držao malu apoteku koju je kasnije prenio na zeta Jaku Sumbula, te Jako koji se bavio i zubarstvom. Mostarac Jovo Dreč završivši farmaciju u Moskvi učestvovao je kao dobrovoljac u ratu na strani Crnogoraca (1875 – 1878), da bi 1879. godine otvorio apoteku u Cetinju. Najbogatiji po sadržaju lijekova su bili sarajevski Jevreji, dok su franjevci u provincijama imali ljekovitog bilja kojeg su besplatno dijelili.
