Dok je cio region izrazio veliku zabrinutost zbog onoga što se dešavalo u Crnoj Gori povodom ustoličenja mitropolita Joanikija, srpska opozicija je ćutala.
Ona nikada ne dovodi u pitanje ponašanje Srpske pravoslavne crkve. Za nju je to nedodirljiva institucija. A Srpska pravoslavna crkva ima veoma značajnu ulogu u destabilizaciji regiona kakvu je imala i osamdesetih godina kada je u Srbiji počeo nacionalistički i populistički pokret čija je ideologija dovela do ratova i zločina u bivšoj Jugoslaviji, kazala je Izabela Kisić, izvršna direktorka Helsinškog odbora za ljudska prava Srbije.
“Nisam čula neke reakcije srpske opozicije povodom radikalizacije u Crnoj Gori, ali kada su pobijedile partije, koje su sada na vlasti u Crnoj Gori, ovdašnja opozicija je to dočekala s velikim oduševljenjem. Sjećam izjave Vuka Jeremića koji je rekao da je to pitanje državnog i nacionalnog identiteta i da sa tog polazišta treba da zajedno nastupaju i vlast i opozicija. Mislim da opozicija nema nikakav analitički prilaz onome što se dešava u Crnoj Gori. Ona jako pojednostavljuje stvari i predsjednika Đukanovića isključivo posmatra kao korumpiranog lidera koji je dugo na vlasti, a potpuno zanemaruje druge veoma važne aspekte kao što su budućnost Crne Gore, da li će ona ići u pravcu evropskih integracija, kakvi će biti njeni odnosi sa Srbijom”, rekla je Kisić u emisiji Most Radija Slobodna Evropa (RSE).
Predsjednik Građanskog demokratskog foruma iz Beograda, Zoran Vuletić kaže da srpskom političkom establišmentu Srpska pravoslavna crkva dođe kao “vrlo zgodan argument da zavede građane u promociji negiranja Crne Gore kao države i Crnogoraca kao naroda”.
“Po svim televizijama sa nacionalnim frekvencijama, a nažalost i na opozicionim, dominiraju analitičari i istoričari koji dokazuju da je crnogorska nezavisnost privremena i najavljuju pobjedonosnu bitku na popisu stanovništva”, kaže on.
Ističe da dio opozicije, koji ima uticaj na opozicione televizije, jako se malo razlikuje od vlasti u odnosu na Crnu Goru.
“Rekao bih da ipak nije svima isti cilj. Ne vjerujem da Dragan Đilas i Stranka slobode i pravde žele ostvarenje famoznog “srpskog sveta” onako kako to vatreno žele Srpska napredna stranka, Dveri, Narodna stranka Vuka Jeremića i socijalisti, ali se ipak populistički priklanjaju tom modelu ponašanja kako bi se suprotstavili Vučiću s ciljem da ga zamijene na vlastii”, rekao je Vuletić za RSE.
Vuletiću je “potpuno nezamislivo da (srpska) opozicija može da dokaže glasačima u Srbiji da je Vučić izdajnik jer je on apsolutno utemeljen u velikosrpsku politiku”.
“Protiv Vučića se mora potpuno drugačije. Njemu se mora izbiti iz ruku evropska politika s kojom se on lažno predstavlja, pa povremeno, nažalost, izgleda evropskije od konkurenata. Prilikom nedavne posjete Angele Merkel oni su izgledali retrogradnije od bivšeg radikala koji se u Evropi lažno predstavlja kao Evropejac, a ovde je ultranacionalista”,
‘Srpski svet’
“Srpski svet” je, ocjenjuje Kisić, eufemizam za ono što je nekada bila ideja Velike Srbije što je dovelo do ratnih sukoba u Jugoslaviji i do užasnih zločina.
“Glavne stranke opozicije nikada nisu izrekle svoj stav o srpskom svetu osim desničarskog dijela opozicije koji taj projekt otvoreno podržava i prije svega Republiku Srpsku vidi kao ratni plijen. Međutim, autori projekta “srpskog sveta” su prije u akademskim krugovima nego u političkim strukturama koje sprovode tu politiku i ideologiju. A Srpska pravoslavna crkva je institucija koja najlakše mobiliše Srbe za ostvarenje onoga što se podrazumijeva pod “srpskim svetom””, ističe Kisić.
Vuletić je mišljenja da “glavne stranke srpske opozicije prećutno odobravaju “srpski svet””.
“Problem je u tome što opozicioni politički lideri, kada gostuju u opozicionim medijima, isključivo govore ono što žele i dobijaju pitanja s kojima se komforno osjećaju. Kada komentarišu dešavanja u Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini i Republici Srpskoj, oni se sakriju iza kritike onoga što Vučić radi u Srbiji, pa u javnosti ostane utisak da oni podržavaju Vučićev nacionalistički narativ koji se odnosi na okruženje, prije svega na Crnu Goru, Republiku Srpsku, o Kosova i da ne govorimo. Publika je potpuno uskraćena za njihove odgovore na te teme. A ja smatram da je jako bitno da se izjasne o svim tim temama. Ukoliko budu došli na vlast bez odgovora na ta pitanja, onda ćemo najvjerovatnije dobiti Vučiće u nekom novom izdanju. A to je nešto što nam najmanje treba”, naglašava Vuletić.
