Dana 21. avgusta 1992. godine na prostoru Dubravske visoravni (Stolac i Čapljina) formira se 42. brigada “Bregava”. Početkom jeseni 1992. godine odnosi sa jedinicama HVO-a na prostoru Stoca i Čapljine postaju sve zategnutiji. U oktobru 1992. godine HVO zauzima Stolac, a već u proljeće 1993. godine dolazi do otvorenog sukoba i hapšenja velikog broja boraca i ključnih komandira Armije Republike Bosne i Hercegovine. Na osnovu izvještaja o zaoštravanju odnosa sa jedinicama HVO-a na prostoru Hercegovine Štab Vrhovne komande ARBiH tokom marta i aprila 1993. godine sugeriše Komandi 42. brigade “Bregava” da će se ona prva naći na meti napada HVO-a u cilju njenog trajnog eliminisanja. Poslije održane svečanosti na prostoru Gubavice 15. aprila 1993. godine, veliki broj pripadnika 42. brigade položio je “Svečanu zakletvu”. Međutim, nakon ovog čina Komanda brigade, umjesto da borce pošalje na vandredno usavršavanje i pojačanje borbene gotovosti, borce šalje kući. Takvo stanje je iskoristila Komanda HVO-a općine Čapljina koja šalje ultimatum o razoružanju 42. brigade ARBiH. U odgovoru Komande 42. brigade ARBiH je stajalo: “(…) brigada “Bregava” nije Vaša prčija, a ni moja. Ona je dio Armije R BiH i muslimanskog naroda na prostoru opština: Motar, Bileća, Čapljina, Stolac, Ljubinje, Trebinje, Nevesinje, Gacko i pripadnika muslimanskog naroda sa teritorije opštine Neum. Ako je tako, a jeste, ko to ima pravo da borce muslimanskog naroda koji se bore protiv našeg i vašeg neprijatelja progoni sa ove teritorije, zabranjuje naše kretanje, prijeti razoružanjem i hapšenjem, a nažalost to i čini (tako je 17.04.1993. godine uhapšeno 5 pripadnika naše Brigade). Gospodine zapovjedniče, stavljam Vam do znanja da se Brigada “Bregava” ni pod kakvim prijetnjama i pritiscima neće povući iz zone odgovornosti koja joj je dodijeljena(…)”
Isti dan Komanda brigade je na osnovu Naređenja 4. korpusa ARBiH, podigla gotovost svih borbenih jedinica brigade te rasporedila snage na položaje koji su bili u dodiru sa snagama HVO-a, prije svega kod sela Rotimlja. Ipak, snage HVO-a su brzo razbile dijelove 42. brigade i pohapsile veliki broj boraca i starješina, uključujući i komandanta brigade Bajru Pizovića. Posljednji udarac brigadi snage HVO-a zadale su razoružavanjem i hapšenjem najvećeg broja njezinih pripadnika u junu 1993. godine u selu Rotimlja, ali se ipak jedan dio boraca uspio prebaciti u Blagaj i Mostar, nastavivši borbu u sastavu ostalih jedinica 4. korpusa ARBiH. Veći broj vojno sposobnih muškaraca i dio pripadniak 42. brigade nastavio se kriti na Dubravskoj visoravni i uključio se u borbena djejstva 13. jula 1993. godine, kada je izveden napad jedinica 4. korpusa, ubacivanjem snaga u dubinu u cilju smanjenja pritiska na jedinice ARBiH u gradu Mostaru i spajanja sa jedinicama ARBiH na prostoru Blagaja i Mostara. I pored početnih uspjeha, zbog loše koordinacije i angažmana jedinica Hrvatske vojske iz Metkovića, akcija je propala uz znatne gubitke boraca ARBiH. Veliki dio ljudstva koji je učestvovao u akcijama na prostoru Dubravske visoravni se u noći sa 13. na 14. juli povukao prema Blagaju gdje je već isti dan učestvovao u odbijanju snažnog napada HV i HVO na prostoru Blagaja, Gornjeg Vranjevića, Gnojnica i Kočina. Poslije odbijanja napada, veći broj pripadnika 42. brigade raspoređen je na prostoru sela Donji Vranjevići sa zadatkom obezbjeđivanja linije od rijeke Bune – preko vrela Bunice – do sela Svačići prema snagama HVO i u rejonu Kukričine prema snagama Vojske Republike Srpske.
Poslije egzodusa Komanda 4. korpusa pristupila je ozbiljnijoj reorganizaciji brigade. Od 282 borca koja su se uspjela probiti formirane su tri pješadijske čete i protivoklopni vod uz logistički i vod vojne policije. Za novog komandira brigade postavljen je dotadašnji komandant 2. bataljona 47. brigade Esad Šejtanić koji je dužnost primio 31. jula 1993. godine. Uporedo sa reorganizacijom vršen je i prihvat te smještaj više hiljada prognanih Bošnjaka sa prostora Čapljine, Stoca, dijela općine Mostar, kao i prognanika iz istočne Hercegovine koja je bila pod kontrolom VRS. Stanje u samom gradu Mostaru bilo je posebno teško. Jedinice HVO-a su na Bulevaru i Šantićevoj ulici koristile civile kao “živi štit” pa je prijetila opasnost od pada ključnih linija u gradu. Da bi se smanjio pritisak na dio grada koji je bio pod kontrolom ARBiH Komanda 4. korpusa je naredila komandirima brigada da u svojim zonama odgovornosti organizuju i izvedu borbena djejstva u cilju razvlačenja snaga HVO-a i HV-a.
Snage 42. brigade dobile su zadatak da vrše borbena djejstva na pravcu Bune u cilju izbacivanja HVO-a i HV-a sa dominantnih objekata u blizini Blagaja (Kvaj, Kajdin kičin, Hadžalića kičin, selo Dolovi i Gorica) odakle se djelovalo po civilnim objektima. U slučaju uspjeha fizički bi se prekinule putne komunikacije Buna – Stolac – Čapljina – Mostar, čime bi se prisilile snage HV-a i HVO-a da svoje pokrete vrše na zemljištu koje je omogućavalo ubacivanje tek manjih borbenih jedinica. Djejstvo je planirano pod kodnim imenom “Buna”. Komandno mjesto brigade bilo je razmješteno na Materi, iznad Blagaja. Ukupno 250 boraca se na svojim položajima našlo u jutarnjim satima 14. avgusta 1993. godine. Već u prvim satima borbe pripadnici 42. brigade ovladali su objektima Gorica, Kajdini i Hadžilića kičinom, Kvanjem i selom Govorci, te stvorili pretpostavke za angažman ka Buni. U toku napada likvidirano je 10 pripadnika HVO-a, dok su dva zarobljena. Zarobljeno je šest minobacača, četiri teretna kamiona, dva BST-a, tri PAM-a i veći broj pješadijskog naoružanja. Ipak, uslijed snažnog artiljerijskog napada i velikih gubitaka u večernjim satima se pristupilo izvlačenju jedinica iz neposrednog borbenog dodira na osvojene objekte. U naredna četiri dana vršeni su neprestajni artiljerijski napadi, a istovremeno su poduzimani i pješadijski napadi HV-a i HVO-a u cilju vraćanja izgubljeih položaja. Treći dan operacije iz rejona Dubrava se izvukl oko 70 boraca brigade i odmah se uključilo u borbene aktivnosti. Nakon što su snage HVO-a uspjele vratiti Goricu i Kvanj prešli su u odbranu. Sa 18. avgustom 42. brigada je obustavila borbena djejstva te izvjestila Komandu 4. korpusa da uslijed pretrpljenih gubitaka nije u stanju nastaviti ofanzivne akcije.
Poslije avgustovskih borbi stanje u Mostaru i Bijelom Polju bilo je izuzetno teško, tako da je 42. brigada u više navrata slana da ojača crte odbrane. U teškim trenucima za grad i civilno stanovništvo, značajno je bilo omogućiti nesmetanu komunikaciju sa sjevernom Hercegovinom i proširiti manevarski prostor u cilju smanjenja pritiska snaga HVO-a i HV-a. Odlučeno je da se hrvatske snage odbace što dalje od desne obale rijeke Neretve, prvenstveno na bokovima – Radoč i Raštani, i u zahvatu putne komunikacije prema Jablanici. U tom cilju tražena je pomoć Generalštaba ARBiH u Sarajevu te je upućen Načelnik ŠVK Sefer Halilović da koordinira borbenim djelovanjem. Tajnim putem dogovaralo se i da srpska strana pruži podršku direktnom artiljerijskom paljbom i isporukom najneophodnijeg MTS-a, što je prije svega podrazumijevalo nabavku većeg broja artiljerijskih projektila. U procesu planiranja borbi 42. brigada je dobila zadatak da u saradnji sa 48. brigadom izvrši napad na ključni objekat odbrane hrvatskih snaga – brdo Hum. Pripremanje jedinica 4. korpusa donekle je usporila nerazjašnjena pogibija Miralema Juge, Huse Imamovića i Ahmeda Špage, ali je složena humanitarna situacija tjerala jedinice 4. korpusa da izvedu brzu akciju. U periodu od 10. do 18. septembra 1993. godine vršeno je intenzivno izviđanje objekata. Prema dobavljenim podacima HVO nije imao jake snage na linijama odbrane sa izuzetkom gradske jezgre, ali su linije bile odlično utvrđene. Također, veliki broj raznog artiljerijskog naoružanja HVO je grupisao u okolini grada, odakle je svakodnevno granatirao civilne objekte. Zbog toga je posebna pažnja akcije predana eliminaciji neprijateljske artiljerije u reonu Brkanovo brdo, Čule, Hodbina, Đubrani, Jasoč i iz same gradske jezgre. Za akciju su prikupljene velike rezervne snage a konačno je obezbijeđena i artiljerija – srpska, debelo plaćena. Odlučeno je da se nešto ranije napadnu objekti na pravcu Drežnica – Vrdi – Goranci u cilju olakšavanja daljnjih napada jedinica sa sjevera i unošenja dodatne konfuzije u redove HVO-a i HV-a. U toku noći sa 19. na 20. septembar 1993. godine, izvršeno je dovođenje jedinica u grad Mostar, odakle se u ranim jutarnjim satima trebalo krenuti u napad. Jedinicom koja je napadala brdo Hum komandovao je zamjenik komandanta 42. brigade Tahir Turajlić.
Borbena djejstva u akciji “Neretva 93” otpočela su u ranim jutarnjim satima 20. septembra 1993. godine i krenula su planiranom dinamikom, naročito na bokovima gdje su se i očekivali najveći uspjesi. Naročit početni uspjeh je ostvaren na Višnjici, Humu, Raštanima, Jedrenima i objektima oko Vrdi. Oko 6 sati snage 42. brigade stavile su desnu i lijevu kulu na brdu Hum pod kontrolu. Jedinice u gradskoj jezgri imale su početne uspjehe na pravcu naselja Balinovac, uz strahovitu artiljerijsku podršku VRS. Kada se očekivalo da će doći do velikog uspjeha Komanda 4. korpusa naređuje svim jedinicama obustavu akcije i vraćanje na početne položaje. Do tada minimalni gubici strahovito su se povećali pogibijom 4 borca u izvlačenju, među kojima je bio i zamjenik komandanta brigade Tahir Turajlić, dok su dva borca teško ranjena. Komanda korpusa je jedinice obavijestila da je razlog obustave borbenih djejstava pregovori koje je predsjednik Alija Izetbegović vodio na britanskom ratnom brodu. Hrvatska strana je nastavak pregovora uslovila prekidom borbenih akcija 4. korpusa. Ipak, posljedice prekida bile su katastrofalne po 4. korpus koji je imao više od 30 poginulih i oko 100 ranjenih boraca. Time je propala velika šansa da jedinice 4. korpusa preuzmu inicijativu protiv hrvatskih snaga na prostoru Mostara.
