Vlada Republike Srpske odobrila je 2. septembra Prijedlog zakona o zaštiti, očuvanju i upotrebi jezika srpskog naroda i ćiriličnog pisma, po hitnom postupku.
“Ovim Zakonom uređuju se sistem zaštite, očuvanja i način korišćenja jezika srpskog naroda i ćiriličkog pisma u Republici Srpskoj kao nematerijalnog kulturnog nasljeđa, odnosno kulturnog dobra od izuzetnog značaja”, navodi se u članu 1. ovog Zakona, koji određuje i novčane kazne za kršenje pravila upotrebe ćiriličnog pisma.
Obvezno korištenje ćirilice pretpostavlja se za sve institucije, preduzeća i organizacije koje se financiraju iz javnog novca. Zakon nameće upotrebu ćirilice za događaje koji se financiraju iz javnog novca.
Kako se do sada koristila ćirilica?
Do sada su se institucije Republike Srpske u službenoj komunikaciji služile ćirilicom. Tako su saopštenja i obavještenja na internet stranicama Institucija RS pisana ovim pismom, ali i zvanični dokumenti, odgovori na upite i ostala zvanična komunikacija.
Osim toga, službene web stranice institucija i javnih ustanova u Republici Srpskoj, ali i u cijeloj Bosni i Hercegovini, imaju mogućnost izbora prikaza između tri jezika konstitutivnih naroda Srba, Hrvata i Bošnjaka i ćiriličnog i latiničnog pisma. Isto je i sa portalima, te stranicama Javnih servisa u BiH.
U skladu sa navedenim, u Republici Srpskoj javno istaknuti nazivi svih zvaničnih entitetskih institucija ispisani su dvojezično, na ćirilici i latinici.
Ista je situacija sa prometnim znakovima, nazivima ulica i putokazima.
Duško Pevulja, profesor srpske književnosti na Filološkom fakultetu Univerziteta u Banjoj Luci, ne vidi smisao u ovom zakonu, za koji kaže da je vrlo nelogičan.
“Od koga mi da štitimo srpski jezik? Od nas Srba u Republici Srpskoj i Srbiji. Prosto je nelogična konstrukcija”, smatra Pevulja.
Stoga postavlja pitanje šta se to ovim zakonom mijenja po pitanju upotrebe ćirilice.
“Ne vidim razloga da se obavezuje institucije koje se finansiraju iz budžeta da upotrebljavaju srpski jezik i ćirilično pismo. Zar se to ne podrazumijeva?”, mišljenja je Pevulja.
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić predstavio je 26. augusta u Beogradu prvi prijedlog zakona o zaštiti srpskog jezika i ćirilice članu Predsjedništva Bosne i Hercegovine Miloradu Dodiku.
Ovaj zakon, koji je izradila Vlada Srbije, trebala bi da usvoji Narodna skupština Republike Srpske i Skupština Republike Srbije na dan nacionalnog jedinstva 15. septembra.
Ovakav način donošenja Zakona je sporan za Pevulju.
“Dakle, predsjednik Srbije daje privatno na sastanku članu Predsjedništva BiH Nacrt zakona. Imamo li mi institucije i imaju li one neki svoj saobraćaj?”, konstatuje Pevulja.
Ministrica prosvjete i kulture Republike Srpske Natalia Trivić izjavila je 27. jula na konferenciji za novinare da zakon “neće ugroziti izbornu jedinicu druga dva naroda u entitetu Bosna i Hercegovina, niti će značiti posebnost jednog pisma”.
Pevulja ističe kako su nauka o srpskom jeziku i nauka o pismima srpskog naroda “davno ustanovile kako su i ćirilica i latinica kulturno naslijeđe srpskog naroda”.
“Trećina srpske pisane tradicije napisana je na latinici, a možda čak i više od trećine”, poručuje Pevulja, koji smatra da se iza čitave priče o zaštiti srpskog jezika i ćirilice krije politička igra.
“Meni ta vrsta medijskih dimnih bombi služi samo u dnevno političke svrhe i to je ono što naši političari jedino znaju da rade. Forsiraju taj takozvani patriotizam koji je odavno potrošen i u očima ljudi iz struke potpuno smiješan”, zaključuje Pevulja.
Istovremeno, u Republici Srpskoj vlasti negiraju zahtjeve roditelja djece Bošnjaka da se u knjižice u ovom entitetu upisuje bosanski jezik. Umjesto toga nadležni se pozivaju na Ustav RS u kome su službeni jezik srpskog naroda, jezik hvatskog naroda i jezik bošnjačkog naroda.
Sa druge strane srpski jezik negira se u četiri kantona u Federaciji BiH sa hrvatskom većinom.
