Veze Češke i Bosne sežu još u razdoblje srednjeg vijeka. Historijski izvori potvrđuju trgovačke veze između Čeha i srednjovjekovne Bosne koje su se znatno intenzivirale krajem XIV i tokom XV stoljeća. I pored bračnih veza koje su sklapane između bosanskog i češkog plemstva, određenih naznaka o bliskosti češke hereze (husiti) i bosanske (patareni), češka javnost je o prostoru današnje Bosne i Hercegovine više informacija spoznala tek tokom prve polovice XIX stoljeća, kada se polahko budio revolt protiv osmanske vlasti. Dolaskom austrougarske vlasti 1878. godine Česi daju veliki doprinos razvoju bosanskohercegovačkog školstva, kulture i gospodarstva.
Veze u potpunosti nisu nestale niti u periodu između dva svjetska rata, ali niti u narednom periodu. Period do Drugog svjetskog rata karakterističan je po velikom broju studenata iz BiH koji su studirali u tadašnjoj Čehoslovačkoj republici. Početak Drugog svjetkog rata donio je velike nedaće češkoj manjini, kojih je poslije propasti austrougarske na našim prostorima ostalo blizu 5 500. Mnogi od njih su u toku rata poginuli, a jugoslavenska historiografija bilježi ime bosanskog Čeha, Slaviše Vajnera – Čiče, koji je kao partizan poginuo krajem rata, a bio je proglašen i narodnim herojem Jugoslavije. Period socijalističke vlasti ogleda se tek u razmjeni kulturnih vrijednosti i gospodarskoj saradnji (naročito metalurškoj i mašinskoj) ove dvije države.
Potpuno nova faza uzajamnih odnosa nastupa početkom 90-tih godina XX stoljeća kada dolazi do raspada jugoslavenske države i formiranja niza samostalnih država, a među njima i Republike Bosne i Hercegovine. U Čehoslovačkoj [država je od 23. aprila 1990. do 31. decembra 1992. nosila naziv Češka i Slovačka Federativna Republika, da bi u novu 1993. godine obje države ušle kao nezavisne – Češka Republika i Slovačka Republika] je u to vrijeme politički autoritet bio predsjednik Vaclav Havel, koji je u svijetu bio poznat ali i priznat kao veliki borac protiv komunističkog bespravlja i veliki borac za ljudska prava i slobode. Zahvaljujući njemu tadašnja Češka i Slovačka Federativna Republika priznala je veoma brzo nakon referenduma RBiH, 9. aprila 1992. godine. Slično američkim i zapadnoevropskim, i čehoslovačke diplomate su smatrale da će međunarodno priznanje BiH spasiti zemlju i njeno stanovništvo od međuetničkog konflikta i iridentističkih težnji iz susjedstva. Nažalost, rat u BiH se nije mogao izbjeći.
Već na samom početku agresije Češka Republika stanovništvu BiH pruža intenzivnu humanitarnu pomoć, koja se u prvom redu organizuje na državnom nivou, a zatim i putem raznih nevladinih, građanskih udruženja. Među takvim građanskim udruženjima čiji je primarni zadatak bio pomoć narodu BiH, na prvom mjestu treba spomenuti “Fondaciju Češke televizije Čovjek u nevolji”. Ta nevladina organizacija osniva se 1992. godine pod nazivom “Fondacija Narodnih novina”, koja već u zimu sa 1992. na 1993. godinu dovodi prve konvoje humanitarne pomoći u Sarajevo, Zenicu i odsječeno srednjobosansko mjesto koje se našlo pod blokadom udruženih srpsko – hrvatskih snaga, Maglaj. Od jeseni 1993. godine širom gradova Češke Republike organizuju se humanitarne akcije za prikupljanje dobrovoljnih priloga pod nazivom “SOS Sarajevo”. Uz pomoć Češke nacionalne televizije i desetina drugih čeških medija za samo tri sedmice od približno 250 000 darovatelja prikupljeno je preko 30 miliona čeških kruna. Zahvaljujući tim sredstvima radnici Fondacije su na prijelomu 1993./1994. godine dovezli u brojne bosanskohercegovačke gradove desetine tona životnih namirnica, odjeće i zdravstvenog materijala. Primjera radi, od tih sredstava nabavljeno je 25 000 deka, 960 000 komada svijeća, tri teretna aviona lijekova za sarajevsku bolnicu itd. Bila je to, u to vrijeme, najveća organizovana humanitarna pomoć za BiH u jednoj postkomunističkoj zemlji.
Tokom 1994. godine U Češkoj Republici organizovana je i “Fondacija Čovjek u nevolji”, čija kampanja je podrazumijevala prikupljanje novčanih sredstava i dobrovoljnih priloga, ovaj put pod nazivom “SOS dijete u nevolji”. Česi su za ovu kampanju prikupili blizu 12 miliona kruna. Od tih sredstava napravljeni su paketići sa namirnicama za djecu Sarajeva, starosne dobi do tri godine, nabavljena zimska obuća za djecu Bihaća, te paketi sa životnim namirnicama za sela koja su se nalazila na liniji fronta u srednjoj Bosni. U jesen 1995. godine ta akcija dobija novi naziv, “SOS Bosna”. Time su dobijena sredstva u iznosu od 4 miliona kruna, od kojih je sve do 1997. godine finansirana nužna pomoć u više mjesta u BiH. “Fondacija Čovjek u nevolji” je u toku rata osnovala i fondaciju “Češka transportna jedinica”, koju su činila četiri teretna vozila pomoću kojih se prevozila humanitarna pomoć i do najnedostupnijih mjesta. Primjera radi, u jesen 1995. godine ta jedinica je bila drugi nevojnički tip koji je dovezao pomoć za djecu opkoljenog Goražda.
Osim “Fondacije Čovjek u nevolji”, u periodu agresije i neposredno nakon nje, humanitarnu pomoć su dovozile i druge češke organizacije: “ADRA” (Adventistička agentura za pomoć i razvoj), koja je u toku agresije dovukla humanitarne pomoći u vrijednosti od 12 miliona kruna; “Češki crveni križ”, koji je realizovao prevoz pomoći uglavnom iz finansijskih izvora češkog ministarstva zdravstva u vrijednosti od 4 miliona kruna i “Češki katolički karitas”, koji je u BiH dovezao životnih namirnica, odjeće, obuće i lijekova u vrijednosti od 43 miliona kruna. Pored navedenog organizovana je i akcija pod nazivom “Hirurzi za Sarajevo” u periodu od 1994. do 1996. godine, u kojoj je 15 čeških doktora u periodima od po 3 mjeseca posjećivalo bolnice u Sarajevu i Mostaru i pružalo neophodnu stručnu pomoć unesrećenim.
Češke vladine i nevladine organizacije su organizovale i niz akcija čiji je cilj bio povećanje svijesti i solidarnosti za stanje u BiH i prema napaćenom stanovništvu. Poseban interes češkog stanovništva probudila je akcija pod nazivom “Mjesec Bosne i Hercegovine u Češkoj Republici”. Ta manifestacija organizovana je u septembru i oktobru 1995. godine pod pokroviteljstvom Vaclava Havela i Alije Izetbegovića, te generalnih tajnika Savjeta Evrope Daniela Tarschyse. Događaj je predstavljao najveću prezentaciju bosanskohercegovačke kulture u inostranstvu u toku rata. U organizaciji su učestvovale 22 češke i 26 bosanskohercegovačkih institucija i nevladinih organizacija, uključujući češku i bosanskohercegovačku akademiju nauka, Karlov univerzitet u Pragu i Sarajevski univerzitet, Narodnu galeriju i Narodnu biblioteku u Pragu, udruženje pisaca obe zemlje itd. Bogat sadržaj sastojao se od likovnih i fotografskih izložbi, filmskog festivala, stručnih seminara, izložbi knjiga i periodika, te brojnih susreta čeških i bosanskohercegovačkih umjetnika i intelektualaca. Tom prilikom iz BiH je stiglo 180 gostiju.
Cilj akcije je bio da se češkom društvu BiH predstavi kao mjesto u kojoj ne stanuje samo mržnja i strah, nego da je to država sa bogatom prošlošću i kulturom. Češki predsjednik Havel je tom prilikom napisao: “U vrijeme Drugog svjetskog rata zaraza appeasementa, samozadovoljstva i egoizma obuzela je znatan dio našeg kontitenta. Tako iscrpljeno tijelo i duh Evrope su se teško mogli suprostaviti odlučnim uzurpatorima, koje je malo ko, do posljednjeg trenutka, usudio nazvati pravim imenom. Čini se da sličnoj zarazi iznova podliježe ono u što smo previše vjerovali. U situaciji kao što je ova svako ispoljavanje ljudske i građanske solidarnosti iznimno je bitno. Zato sam vrlo sretan što se u Češkoj Republici realizira Mjesec Bosne i Hercegovine i njene kulture. Sretan sam što se opet našlo dovoljno pojedinaca, građanskih udruženja i društava, koji nisu ravnodušni prema onome što se događa nedaleko od nas, i koji vjeruju u snagu ljudske solidarnosti. Solidarnost predstavlja srodnost. A bez nje ne može biti Evrope. Ako prestanemo vjerovati u ljudsku srodnost, možemo prestati vjerovati ne samo u budućnost Evrope, već i u nas same”.
Pored nevladinih organizacija BiH je pomogla i češka država. Ona je u razdoblju od 1992. do 1995. godine odvojila iz finansijskih rezervi svojih ministarstava više puta desetine miliona kruna, od čega je nabavljeno dosta zdravstvenog materijala, ambulantnih kola, inkubatora za porodilište u Tuzli, itd. Velika sredstva su uložena i za pomoć bosanskohercegovačkim izbjeglicama koje su svoje utočište pronašle u Češkoj Republici. U periodu agresije broj izbjeglica iz BiH u ovoj državi iznosio je 5 240 osoba. Pored navedenih, u Češkoj Republici se našlo i 5676 osoba iz BiH, koje su se same brinule o sebi. Dakle, radi se o gotovo 11 000 osoba za čiju pomoć je Češka Republika izdvojila više od pola milijarde kruna.
Krajem decembra 1995. godine u posjetu BiH došao je češki predsjednik Havel. Bila je to prva poslijeratna posjeta jednog stranog predsjednika BiH. Njegova posjeta sa stanovnicima Sarajeva bila je prilično srdačna, jer je Havel prepoznat kao lider koji je bio veliki kritičar međunarodne zajednice i njezinog odnosa prema bosanskohercegovačkoj tragediji. Tokom posjete Havel se susreo i sa Alijom Izetbegovićem koji mu je zahvalio za svu pomoć koju je Češka Republika pružila tokom agresije i što Češka Republika nije bila neutralna, već na strani RBiH. Havel je tom prilikom obećao punu podršku Češke Republike u obnovi ratom razorene BiH. U vezi sa time upućeno je još u januaru 1996. godine u okviru međunarodnih vojnih snaga IFOR-a 800 čeških vojnika, koji su se nalazili na prostoru između gradova Bosanske Krupe i Prijedora. Oni su se na tom prostoru zadržali sve do decembra 2001. godine. Tokom ovih šest godina, koliko su češki vojnici proveli u BiH, izmijenjalo ih se preko 6 000. U ispunjavanju svoje dužnosti četiri češka vojnika su poginula. Osim osiguravanja mira češki vojnici su sudjelovali i u nekim rekonstrukcijskim radovima – obnova mosta u Bosanskoj Krupi, popravljanje škole u Donjoj Ljubiji, bolnice u Sanskom Mostu itd. Pored vojnika unutrašnju stabilnost je održavalo i stotinjak pripadnika češke policije u okviru međunarodnog kontigenta IPTF.
